بیماریها یا عفونت هائی هستند که بطور طبیعی بین انسان و حیوانات مهره دار پست تر قابل انتقال هستند.
اهمیت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان
- بر اساس آخرین گزارش W.H.O، ۶۱% بیماریهای نوپدید عفونی هستند و ۷۵% بیماریهای نوپدید زئونوز هستند.
- وجود مخازن و ناقلین و عوامل بیماری زای متعدد.
- خطر انتقال بیمارستانی (تب خونریزی دهنده کریمه کنگو)
- توانایی ایجاد اپیدمی (سالک، تب مالت)
- وجود عوامل ایجاد کننده مختلف و تظاهرات بالینی متعدد.
- مرگ و میر ۱۰۰% در برخی موارد (هاری، سیاه زخم ریوی)
- استفاده روزانه و گسترده از فراورده های دامی
- توانایی آلودگی در گونه های مختلف حیوانات
- سهولت تماس با دامها و سایر حیوانات
- ایجاد عفونتهای مزمن و بدون علامت در حیوانات(سالمونا، اکینوکوک، توکسوکارا، توکسوپلاسما و …..)
- آلودگی وسیع حیوانات اهلی و وحشی
- وجود بند پایان به عنوان ناقل و مخزن برخی از بیماریها
- در دسترس نبودن واکسن قابل قبول برای پیشگیری از ابتلا موارد انسانی و حتی حیوانی
مشکلات ریشه کنی بیماریهای زئونوز
- تعداد میزبان ها (پرندگان و دام های اهلی و وحشی)
- وفور نافلین(بند پایان………)
- تعداد راه های انتقال( آب، خاک، موجودات زنده، غذا و ….)
- هزینه های بالای ریشه کنی و کنترل
- بروز بیماریهای جدید( بازپدید و نوپدید)
* فاکتورهای پیچیده ای در نوپدیدی بیماریهای مشترک تاثیر گذار شده اند که برای هیچکدام از آنها نمی توان یک نسخه ساده مبارزه در نظر گرفت و همگی با یکدیگر در ارتباط هستند.
فاکتورهای پیچیده ای در نوپدیدی بیماریهای مشترک تاثیرگذار شده اند
- تغییرات آب و هوایی و تاثیر آن بر روی ناقلین مشترک بیماریها بین انسان و دام
- جابجایی وسیع دام و پرندگان زنده و حتی حیوانات وحشی
- تجارت مواد غذایی تهیه شده از دام و پرندگان
- تجارت محصولات دامی که استفاده غذایی ندارند.
- اقدامات بیوتروریستی عامدانه
- عوامل اجتماعی و سیاسی متعدد و پیچیده تاثیرگذار پدیده جهانی شدن
* دانشمندان معتقد ند خطرات ناشی از بیماریهای انسان ودام روز به روز به هم نزدیک می شوند. دیواری را که دیروز میان این دو وجود داشت روز به روز بیشتر فرو می ریزد.
* اخیراً سازمان بهداشت جهانی دام (OLE) پرسش نامه ای را میان ۹۲ کشور عضو خود منتشر کرده که در آن سؤال شده بزرگترین خطر موجود برای بیماری های حیوانی کدام است؟ هر ۹۲ کشور پاسخ داده اند:
بیماریهای مشترک و اعلام کرده اند این خطر روز به روز بیشتر می شود.
بیماریهای مشترک مجددا به شهرها باز می گردند به دلیل
- ازدحام جمعیت
- حاشیه نشینهایی که بعضا با دام ها و پرندگان خود آماده اند
- استفاده تفریحی از حیوانات پرندگان و ……..
عوامل تشدید کننده خطر بیماری های زئونوز
- جابجایی جمعیت های انسانی
- جابجایی جمعیت های حیوانی
- تغییرات آب و هوایی
- محصولات تهیه شده از حیوانات
- تغییرات محیطی
- نظام پیچیده تجارت بین المللی مواد غذایی
- حیوانات وحشی
- استفاده از سموم و آنتی بیوتیک ها
- استفاده بیوتروریستی از بیماریهای زئونوز
بیماری های زئونوز و سلامت فردی
- بیماریهای زئونوتیک همواره یک خطر سلامتی مهم برای کسانی که با حیوانات زندگی یا کار می کنند محسوب شده و می شود.
- بسیاری از مردم نمی دانند زندگی و تماس با هر حیوان ممکن است چه خطراتی برای سلامت داشته باشد و چگونه باید خود را در برابر این خطرات محافظت کنند.
- بسیاری از روستائیان و بخصوص بچه ها نمی دانند تماس با ادرار و یا مدفوع حیوانات ممکن است باعث انتقال بیماریهای مهمی به آنها شود.
- بسیاری از کسانی که با حیوانات و پرندگان زندگی می کنند هنوز به شیوه های سنتی با حیوانات برخورد کرده و نمی دانند حیوانات آنها که به ظاهر سالم بنظر می رسند، میتوانند بیماریهای مهمی را به آنها منتقل کنند.
- بسیاری از کسانی که با حیوانات و پرندگان زندگی می کنند، نمیدانند تماس حیوان اهلی آنها با حیوانات وحشی و پرندگان مهاجر تا چه اندازه می تواند خطر آفرین باشد.
وضعیت بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان در کشورهای همسایه ایران
ترکیه
- Anthrax
- Glanders
- Tularemia
- Qfever
- Rabies
- Avian flu
- Leshmaniasis
- Leptospirosis
پاکستان
- Dengue
- CCHF
- Anthrax
- Rabies
- Brucellosis
- Avian flu
ترکمنستان و آذربایجان
- Anthrax
- Glanders
- Tularemia
- Qfever
- Rabies
- Avian flu
- Leshmaniasis
- Leptospirosis
عراق
- CCHF
- Dengue fever
- Alkhurma virus
- Rift v Fever
- Brucellosis
- Leshmaniasis
افغانستان
- Anthrax
- CCHF
- Brucellosis
- Rabies
- Avian flu
- Leshmaniasis
- Dengue
- .
عربستان سعودی
- CCHF
- Dengue fever
- Rift Fever
- Brucellosis
- Leishmaniasis
بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان با مرگ و میر قابل توجه
| بیماری | میزان مرگ FR(%) ( بدون درمان*) |
| VCJD | 100 |
| هاری | 100 |
| سیاه زخم ریوی | 100 |
| CCHF | ۲۵-۱۰۰ |
| هریس میمونی | 50-75 |
| گوارشی | 50 |
| آبولا | 70 |
| انسفالیت اسبی شرقی | 50-70 |
| سندروم ریوی هانتاویروس | 60 |
| تب زرد | 20-25 |
| تب لاسا | 15-25 |
| طاعون | 50-80 |
| تب کوه های راکی | 20-60 |
| سیاه زخم جلدی | 20 |
| تولارمی | 10-15 |
| لیشمانیوز احشایی | 25-100 |
| تب راجعه شپشی | 5-40 |
