Providing safe services by observing standards and using up-to-date equipment and facilities and a patient-centered expert's mission
21 تیر 1401 توسط Ordibehesht Hospital 0 دیدگاه

خود مراقبتی درزنان

خودمراقبتی در زنان عبارت است از اقدام آگاهانه و برنامه ریزی شده زنان برای حفظ و ارتقای سلامتی با تکیه بر توانمندی های خود زنان. این اقدام زنان بدون کمک و حمایت ماما و کارکنان بهداشتی امکان پذیر نیست. لذا اگر یک وجه خود مراقبتی، آحاد زنان جامعه هدف هستند، وجه دیگر خود مراقبتی ماماها و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی و نقش آنان در خود مراقبتی گروه هدف است.

ماماها و کارکنان بهداشتی باید بتوانند با استفاده از توانمندی های شخصی زنان در جهت تامین، حفظ و ارتقای سلامت فردی و خانوادگی آنان بکوشند یا به عبارت دیگر خود مراقبتی را به صورت هدفمند و سازمان یافته، در ادغام با خدمات جاری در نظام PHCاجرا نمایند و بدین ترتیب زمینه های لازم را برای دستیابی به اهداف زیر فراهم نمایند:

  • افزایش توانمندی های زنان برای مدیریت معضلات سلامت خود و خانواده
  • کاهش مراجعات بهداشتی و درمانی بی مورد خانواده ها و پیشگیری از صرف وقت و هزینه نابجا برای دریافت خدمات
  • کمک به زنان برای اتخاذ شیوه زندگی سالم از زمان تولد تا هنگام مرگ در جهت پیشگیری و شناسایی زودرس مشکلات مربوط به سلامت باروری و پیشگیری از ابتلا به عفونت های زنان، اختلالات زمان یائسگی، بیماری های پستان و …

در این راستا ماماها ضمن توانمند سازی زنان جامعه در زمینه خود مراقبتی، وظیفه تامین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه از طریق مشاوره و ارائه خدمات مامایی در دوره های مختلف زندگی از جمله نوزادی، کودکی، بلوغ، بارداری، زایمان و پس از آن و یائسگی به منظور توسعه بهداشت باروری و ارتقای شاخص های سلامت مرتبط با مرگ و میر مادران و نوزادان و کاهش عوارض ناشی از آن ها را نیز بر عهده دارند. فعالیت های اختصاصی یک ماما در تیم سلامت شامل موارد زیر می باشد:

  • ارائه خدمات مشاوره ای و آموزش خود مراقبتی به زنان و دختران ‌در دوران های مختلف زندگی
  • استفاده بهینه از توان خود در جهت پیشگیری و رفع مشکلات بهداشتی و درمانی
  • کاهش هزینه های بهداشتی، درمانی جامعه و کاهش هزینه ها و مدت بستری
  • کاهش عوارض و مرگ و میر مادر و نوزاد و شیرخوار
  • توانمند سازی زنان و مادران در خصوص ارتقای سطح سلامتی خود و خانواده
  • غربالگری مادر و جنین در معرض خطر در دوران بارداری
  • کاهش تولد نوزادان نارس و زودرس
  • حفظ و ارتقای رشد و تکامل جنینی
  • مشاوره و آموزش بهداشت باروری به مادر و پدر
  • ارائه خدمات باروری سالم به زنان
  • آموزش، راهنمایی و مشاوره های جنسی، رفتارهای پرخطر، دوران میانسالی و یائسگی و …
واحد سلامت میانسالان – گروه سلامت خانواده و جمعیت – اردیبهشت۹۵

21 تیر 1401 توسط Ordibehesht Hospital 0 دیدگاه

توصیه های تغذیه ای برای مادر باردار

شايد هيچ مرحله اي از زندگي انسان مانند دوران جنيني و پس از آن يعني دوران شيرخواري و كودكي پرمخاطره نباشد. در اين دوران نيازهاي تغذيه اي خانم باردار از اهميت خاصي برخوردار است. جنين رشد بسيار سريعي دارد و وزن او از يك گرم در هشت هفتگي به حدود ۳۲۰۰ گرم در هفـته چهـلم مي رسـد و از هفـته سـوم جنيـني در هـر دقيـقه ۲۵۰ هـزار سـلول مغزي تكثير پيدا مي كنند. جنين براي تكثير سريع سلول هاي خود نياز ويژه اي بهانواع مواد مغذي دارد كه بايد از طريق تغذيه مناسب مادر تامين شود.

غذائي كه در دوران بارداري مصرف مي شود نيازهاي تغذيه اي مادر و همچنين رشد جنين را تامين مي كند. بنابراين دانش مـــادر در زمينه تغذيه و رعايت تنوع و تعادل در اين زمان سهم عمده اي در تامين سلامت جنين دارد زيرا اگر مادر در طول بارداري از مواد مغذي مناسب و مورد نياز جنين استفاده نكند جنين كليه اين نيازها را از ذخائر بدن مادر تامين مي كند و با كاهش ذخائر مادر سلامت او به مخاطره خواهد افتاد. مصرف ناكافي مواد مغذي به مدت طولاني در دوران قبل از بارداري نيز مي تواند منجر به كمبود ريزمغذي ها در جنين شود و در نتيجه ممكن است وزن نوزاد هنگام تولد از حداقل قابل قبول (۲۵۰۰ گرم) كمتر باشد.

عوامل خطرزا در مرحله شروع بارداري

  • سن كمتر از ۱۸ يا بيشتر از ۳۵ سال
  • محروميت اقتصادي، اجتماعي يا فرهنگي (درآمد كم، تحت پوشش دائمي خدمات حمايتي محلي يا دولتي بودن يا نداشتن شغل ثابت سرپرست خانوار، كم سوادي و محدوديت دسترسي به غذا)
  • خرافــات و باورهاي نادرست غذايي(استفاده از رژيم هاي غذايي عجيب يا محدود از نظرارزش تغــذيه اي)
  • استعمال دخانيات به مقدار زياد
  • اعتياد به مواد مخدر و مصرف الكل
  • داشتن نمایه توده بدنی بالاتر از ۲۶ يا كمتر از ۸/۱۹ (حداقل ۵/۱۸) در اولين ملاقات بارداري ( نمایه توده بدنی از حاصل کسر ذیل بدست می آید.)
معیار واحد ها 
قد: سانتی متر – وزن: کیلوگرم
نمایه توده بدنی = وزن / 2 قد
  • سابقه بارداري هاي متعدد با فاصله كمتر از ۳ سال از زايمان قبلي
  • سابقه اختلالات دستگاه توليد مثل يا اختلالات باروري
  • داشتن رژيم غذايي درماني براي يك بيماري سيستميك مزمن

عوامل خطرزا طی دوره مراقبت های بارداري

  • افزايش ناکافي وزن
  • افزايش زياد وزن
  • كــم خـوني متوسط يا شديد (كم خوني متوسط : هموگلوبین کمتر از  ۱۰ گرم در دسی لیتر وكم خوني شديد : هموگلوبین کمتر از  ۷ گرم در دسی لیتر ) حتي در موارد تالاسمي
 

به كليه خانم ها قبل از بارداري بايد نكات زير يادآوري شود تا از يك بارداري ايمن برخوردار گردند:

  • برنامه غذايي مناسب داشته باشند (رعايت اصل تنوع و تعادل، يعني در روز به مقدار كافي از انواع مواد غذايي در گروه هاي اصلي استفاده نمايند).
  • قبل از بـاردار شـدن بايد تا حدامكـان وزن خـود را به محـدوده نمایه توده بدنی  طبـيـعي ( طبق اندازه گيري هاي واحدهای بهداشتي درماني) برسانند. در صورتي كه نمایه توده بدنی  طبـيـعي فرد كمتر از ۵/۱۸ يا بالاتر از ۲۵ باشد بايد رژيم غذايي متناسب براي او در نظر گرفته شود و بهتر است تا رسيدن به وزن مطلوب، بارداري خود را به تاخير اندازد (در صورت داشتن نمایه توده بدنی  طبـيـعي  بالاتر يا پايين تر از محدوده طبيعي به مشاور تغذيه ارجاع داده شود). خانم هايی که در شروع بارداری چاق هستند در معرض خطر افزايش فشار خون  ،ديابت شيرين بارداری و زايمان از طريق سزارين قرار می گيرند. همچنين خانم های چاق مشکلات بيشتری در شيردهی خواهند داشت . نوزادان مادران چاق بيشتر از نوزادان مادران طبيعی مبتلا به ماکروزومی ، نمره آپگار پايين هنگام تولد و چاقی دوران کودکی خواهند شد.
  • در صورتي كه به علت ابتلاء به بيماري هاي سيستميك مزمن و يا براي لاغري از رژيم درماني يا رژيم غذايي خاصي پيروي مي كنند لازم است براي حصول اطمينان از چگونگي ادامه برنامه غذايي خاص خود قبل از بارداري با پزشك يا مشاور تغذيه خود مشورت كنند. برای مثال مادرانی که قبل از بارداری مبتلا به فشار خون بالا بوده اند در خطر مرگ و مير جنينی و نوزادی هستند.ديابت مادر باردار، خطر نقايص جنينی زمان تولد خصوصا” نقايص مادرزادی قلب و سيستم اعصاب مرکزی را افزايش می دهد. این مادران برای پيشگيری از عوارض مذکور بايد قبل از بارداری با مشورت با مشاور تغذيه و رژيم درمانی و پزشک معالج، رژيم غذايی مخصوصی داشته باشند .
  • درصورت ابتلاء به بيماري هاي گوارشي زمينه اي ،قبل از بارداري با متخصص داخلي مشورت نمايند.
  • از استعمال دخانيات و مصرف نوشابه هاي الكلي پرهيز كنند.
  • جهت تامين ذخيره كافي املاح و ويتامين ها در بدن، رعايت فاصله ايمن بين بارداري ها ضروري است. حداقل فاصله ايمن بين بارداري ها سه سال مي باشد.
  • حدودا” از سه ماه قبل از بارداري روزانه ۴۰۰ ميكرو گرم اسيد فوليك مصرف نمايند. مصرف اسيد فوليك قبل از بارداري ازتولد نوزاد مبتلا به نقص لوله عصبي پيشگيري مي كند.
  • در صورت تشخيص آنمي، علاوه بر مصرف روزانه قرص فروس سولفات (بسته به شدت آنمي دوز دارو متفاوت است) از منابع غذايي غني از آهن استفاده كنند. (به جدول مواد مغذي، منابع غذايي و نقش آن ها در بدن در پيوست كتاب مراجعه شود).
  • درصورت ابتلا به ديابت و چاقي همزمان (با نمایه توده بدنی  طبـيـعي   بیشتر از ۳۰ ) لازم است كاهش وزن تا رسيدن به محدوده نمایه توده بدنی  طبـيـعي  طبيعي صورت گيرد. به علاوه كنترل مرتب قند خون، مصرف غذاهاي كم چرب و غني از كربوهيدرات هاي مركب و فيبر و همچنين پرداختن منظم به حركات ورزشي توصيه شود.

چگونه مي توان تعادل و تنوع را در برنامه غذايي روزانه رعايت نمود؟

  • بهترين راه براي اطمينان از مصرف متعادل و متنوع مواد غذايي در روز استفاده از همه گروه هاي اصلي غذايي يعني گروه نان و غلات، گروه ميوه ها و سبزي ها، گروه شير و لبنيات و گروه گوشت، تخم مرغ، حبوبات و مغزها است.
  • تعادل به معني مصرف مقادير كافي از مواد غذايي است و تنوع يعني مصرف انواع مواد غذايي كه در گروه هاي غذايي قرار دارند. در هر گروه غذايي، مواد غذايي با ارزش غذايي تقريبا“ يكسان قرار دارند و مي توان از يكي بجاي ديگري استفاده كرد.

وزن گيري در دوران بارداري

  • در طول بارداري وزن گيري مناسب با استفاده از رژيم غذايي متعادل از غذاهاي متداول و از همه گروه هاي غذايي صورت مي گيرد. از ماه سوم بارداري تا زمان زايمان، افزايش وزن جنين سرعت زيادي مي گيرد (حدود ۳۵۰۰ گرم) بنابراين وزن گيري مناسب مادر در سه ماهه دوم و سوم بارداري متضمن سلامت مادر و جنين در آينده مي باشد.
  • در صورتي كه تغذيه خانم باردار در دوران بارداري كافي باشد، روند افزايش وزن مطلوبي خواهد داشت. اين افزايش وزن مربوط به رشد جنين، جفت، رحم، افزايش حجم خون، ذخاير چربي و اندازه پستان ها است. وزن گيري ناكافي با كاهش رشد و خطر تولد زودرس جنين ارتباط مستقيم دارد.
  • وزن گيري سريع يا كند سبب زايمان خودبخودي زودرس مي شود. كمي وزن گيري (خصوصا” در سه ماهه اول بارداري) همچنين با ايجاد نقايص لوله عصبي در ارتباط است.
  • وزن گيري زياد نيز در رشد جنين، چاقي دوران كودكي و اضافه وزن و چاقي بعد از زايمان مادر تاثير دارد. مادران باردار چاق يا داراي اضافه وزن بيش از مادراني كه وزن طبيعي دارند افزايش وزن خواهند داشت که بايد با توصيه های به موقع تغذيه ای اين وضعيت را کنترل کرد.
  • توصيه هاي مربوط به افزايش وزن مطلوب دوران بارداري يكي از اقدامات اساسي در مراقبت هاي اين دوران است كه بايد در اولين مراجعه و پس از تائيد حاملگي مادر صورت گيرد. خانم هاي باردار در هر شرايط بدني كه باشند (لاغر، طبيعي يا چاق) بايد افزايش وزن داشته باشند ولي ميزان افزايش وزن آنها بايد تحت نظر كاركنان بهداشتي  يا پزشك كنترل شود.
  • با توجه به وضعيت بدني مادر يعني لاغر، طبيعي يا چاق بودن او در ابتداي بارداری و يا قبل از آن ميزان افزايش وزن توصيه شده متفاوت است. بطوري كه زنان لاغر نياز به افزايش وزن بيشتر و زنان چاق نياز به افزايش وزن كمتر دارند.

شهلا شهیدی – واحد سلامت مادران – گروه سلامت خانواده و جمعیت – معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

14 مرداد 1398 توسط Ordibehesht Hospital 0 دیدگاه

فواید مصرف سبزیجات

داروی توانبخشی یکی از بهترین اسرار در مراقبت های بهداشتی است. گرچه این تخصص به اندازه جنگ داخلی آمریکا قدیمی است

14 مرداد 1398 توسط Ordibehesht Hospital 0 دیدگاه

واقعیت هایی تلخ در مورد قلیان

داروی توانبخشی یکی از بهترین اسرار در مراقبت های بهداشتی است. گرچه این تخصص به اندازه جنگ داخلی آمریکا قدیمی است

14 مرداد 1398 توسط Ordibehesht Hospital 0 دیدگاه

سلامت زنان از بلوغ تا یائسگی

داروی توانبخشی یکی از بهترین اسرار در مراقبت های بهداشتی است. گرچه این تخصص به اندازه جنگ داخلی آمریکا قدیمی است

14 مرداد 1398 توسط Ordibehesht Hospital 0 دیدگاه

پشه های خاکی و نقش آنها در سالك

داروی توانبخشی یکی از بهترین اسرار در مراقبت های بهداشتی است. گرچه این تخصص به اندازه جنگ داخلی آمریکا قدیمی است

14 مرداد 1398 توسط Ordibehesht Hospital 0 دیدگاه

بیمار های پستان

داروی توانبخشی یکی از بهترین اسرار در مراقبت های بهداشتی است. گرچه این تخصص به اندازه جنگ داخلی آمریکا قدیمی است

14 مرداد 1398 توسط Ordibehesht Hospital 0 دیدگاه

زگیل تناسلی

داروی توانبخشی یکی از بهترین اسرار در مراقبت های بهداشتی است. گرچه این تخصص به اندازه جنگ داخلی آمریکا قدیمی است

14 مرداد 1398 توسط Ordibehesht Hospital 0 دیدگاه

فست فودها با کودکانمان چه می کنند؟

داروی توانبخشی یکی از بهترین اسرار در مراقبت های بهداشتی است. گرچه این تخصص به اندازه جنگ داخلی آمریکا قدیمی است

14 مرداد 1398 توسط Ordibehesht Hospital 0 دیدگاه

بیماریهای-قابل-انتقال-بین-انسان-و-حیوان

داروی توانبخشی یکی از بهترین اسرار در مراقبت های بهداشتی است. گرچه این تخصص به اندازه جنگ داخلی آمریکا قدیمی است