خود مراقبتی درزنان
خودمراقبتی در زنان عبارت است از اقدام آگاهانه و برنامه ریزی شده زنان برای حفظ و ارتقای سلامتی با تکیه بر توانمندی های خود زنان. این اقدام زنان بدون کمک و حمایت ماما و کارکنان بهداشتی امکان پذیر نیست. لذا اگر یک وجه خود مراقبتی، آحاد زنان جامعه هدف هستند، وجه دیگر خود مراقبتی ماماها و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی و نقش آنان در خود مراقبتی گروه هدف است.
ماماها و کارکنان بهداشتی باید بتوانند با استفاده از توانمندی های شخصی زنان در جهت تامین، حفظ و ارتقای سلامت فردی و خانوادگی آنان بکوشند یا به عبارت دیگر خود مراقبتی را به صورت هدفمند و سازمان یافته، در ادغام با خدمات جاری در نظام PHCاجرا نمایند و بدین ترتیب زمینه های لازم را برای دستیابی به اهداف زیر فراهم نمایند:
- افزایش توانمندی های زنان برای مدیریت معضلات سلامت خود و خانواده
- کاهش مراجعات بهداشتی و درمانی بی مورد خانواده ها و پیشگیری از صرف وقت و هزینه نابجا برای دریافت خدمات
- کمک به زنان برای اتخاذ شیوه زندگی سالم از زمان تولد تا هنگام مرگ در جهت پیشگیری و شناسایی زودرس مشکلات مربوط به سلامت باروری و پیشگیری از ابتلا به عفونت های زنان، اختلالات زمان یائسگی، بیماری های پستان و …
در این راستا ماماها ضمن توانمند سازی زنان جامعه در زمینه خود مراقبتی، وظیفه تامین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه از طریق مشاوره و ارائه خدمات مامایی در دوره های مختلف زندگی از جمله نوزادی، کودکی، بلوغ، بارداری، زایمان و پس از آن و یائسگی به منظور توسعه بهداشت باروری و ارتقای شاخص های سلامت مرتبط با مرگ و میر مادران و نوزادان و کاهش عوارض ناشی از آن ها را نیز بر عهده دارند. فعالیت های اختصاصی یک ماما در تیم سلامت شامل موارد زیر می باشد:
- ارائه خدمات مشاوره ای و آموزش خود مراقبتی به زنان و دختران در دوران های مختلف زندگی
- استفاده بهینه از توان خود در جهت پیشگیری و رفع مشکلات بهداشتی و درمانی
- کاهش هزینه های بهداشتی، درمانی جامعه و کاهش هزینه ها و مدت بستری
- کاهش عوارض و مرگ و میر مادر و نوزاد و شیرخوار
- توانمند سازی زنان و مادران در خصوص ارتقای سطح سلامتی خود و خانواده
- غربالگری مادر و جنین در معرض خطر در دوران بارداری
- کاهش تولد نوزادان نارس و زودرس
- حفظ و ارتقای رشد و تکامل جنینی
- مشاوره و آموزش بهداشت باروری به مادر و پدر
- ارائه خدمات باروری سالم به زنان
- آموزش، راهنمایی و مشاوره های جنسی، رفتارهای پرخطر، دوران میانسالی و یائسگی و …
واحد سلامت میانسالان – گروه سلامت خانواده و جمعیت – اردیبهشت۹۵